“Rechters zijn mensen. Ze zijn niet ongenaakbaar. Ik ben zelf ook gewoon een schoffie geweest.” Ten overstaan van vijftig gasten sprak Gerlof Meijer, rechter te Zwolle, 13 februari in het auditorium van het oude Groene Land-gebouw te Meppel over het strafrecht. Opnieuw een enerverende editie van BC Learning.
“De rechtstaat is niet vanzelfsprekend”, stelde hij bij aanvang onmiddellijk. “Twee keer een grens passeren en dan merk je dat al. In Polen en Hongarije zit de onafhankelijke rechtspraak in de verdrukking.”
De Nederlandse praktijk staat internationaal in hoog aanzien. Bij de eigen bevolking is het vertrouwen in rechters groot. Gerlof Meijer wil met zijn verhaal graag de mensen bereiken die dit vertrouwen niet hebben. Hij liet een opname van een vechtpartij in de rechtszaal zien die ontstond doordat de rechter het vonnis niet goed had uitgelegd. Het is nodig om het werk van rechters uit te leggen, aldus Meijer in NRC Handelsblad. „Strafrecht is ontzettend belangrijk voor het gevoel van rechtvaardigheid.”
Emoties
Het is menselijk dat misdaden ‘rechtvaardigheidsemoties’ oproepen. Ook als rechter ontkom je niet aan emoties, maar je mag je er niet door laten leiden. Ook op deze avond borrelde er in het publiek her en der een onderbuik. In plaats van de maximale straf voor verkrachting (twaalf jaar) opperde een bezoeker castratie als alternatief, een maatregel waar de rechtstaat niet in voorziet. Castreren kan enkel als een veelpleger hier zelf om vraagt, wat sporadisch inderdaad gebeurt.
Zware wissel
Veel indruk maakte het beeldfragment van het gesprek dat Meijer met Arent Noordink had. Zijn dochter Joanne werd in 2008 verkracht en vermoord. Twee maanden later werd haar lichaam in de tuin van de dader opgegraven.
De rechtsgang kan een zware wissel trekken op de betrokkenen aan de kant van het slachtoffer. Familieleden moeten zich beheersen, hun woede inhouden en geduld betrachten. Een praktijkvoorbeeld uit de zaal: als je kind is mishandeld, kan dat uitstel leiden tot strafvermindering. Dit ervaren mensen op z’n zachtst gezegd als onbevredigend. Meijers antwoord dat de positie van het slachtoffer de laatste tien jaar verbeterd is, kon dit gevoel bij het publiek niet wegnemen.
Toch slaagde hij erin een boeiende en leerzame avond te verzorgen een verhelderend verhaal dat voor de meesten overtuigend was.
Pistool
Tot slot een weetje dat je zonder BC Learning waarschijnlijk niet had opgedaan: wapens mogen dan illegaal zijn, als je toch een pistool hebt liggen en je schiet er in een noodsituatie mee, geldt dit als noodweer. Het wapenbezit kan je wel worden aangerekend.